Negatieve wilsverklaring
Iedere patiënt heeft het recht om een bepaalde medische handeling of onderzoek te weigeren. Met een negatieve wilsverklaring kan je bepalen wat je niet meer wilt ondergaan, wanneer je dit zelf niet meer kunt vertellen (door dementie of coma). Het kan gaan om het weigeren van reanimatie, bestraling, kunstmatige beademing ...
Het is belangrijk dat je je weigering op papier zet. Het opstellen van een negatieve wilsverklaring gebeurt best in aanwezigheid van een arts om discussie over wilsbekwaamheid te vermijden. Je bewaart de negatieve wilsverklaring zelf en geeft één exemplaar aan je vertrouwenspersoon en aan je behandelende (huis)arts voor in je patiëntendossier. Deze wilsverklaring blijft onbeperkt geldig, tenzij je ze herroept. De inhoud van de negatieve wilsverklaring is wettelijk afdwingbaar. Artsen moéten hiermee rekening houden. Je kan de brochure van LEIF met daarin een modeldocument gratis afhalen bij de dienst burgerzaken.
Positieve wilsverklaring
Met een positieve wilsverklaring (wilsverklaring euthanasie bij onomkeerbaar coma) kan je vragen dat er euthanasie wordt toegepast als je op onomkeerbare wijze het bewustzijn verliest. Buiten deze wilsverklaring om, is euthanasie alleen mogelijk op uitdrukkelijk verzoek van een patiënt die nog in staat is om zijn wil om te sterven uit te drukken. Je kunt een wilsverklaring euthanasie opstellen als je meerderjarig of ontvoogd minderjarig bent en handelingsbekwaam.
De wilsverklaring is geldig wanneer ze is opgesteld:
• volgens een wettelijk voorgeschreven modelformulier
• minder dan vijf jaar voor het begin van de wilsonbekwaamheid van de patiënt
• uit vrije wil (en dus niet als het gevolg van externe druk)
• in het bijzijn van twee meerderjarige getuigen waarvan er minstens één geen materieel voordeel heeft bij het overlijden.
Euthanasie kan alleen worden uitgevoerd als de patiënt zich in een toestand van onomkeerbaar coma bevindt. In alle andere situaties van verworven wilsonbekwaamheid (zoals bij dementie, hersentumor…) is een aanvraag tot euthanasie via een wilsverklaring niet mogelijk.
Je kunt het formulier voor een wilsverklaring downloaden op de website van Leif of afhalen bij de dienst burgerzaken.
Meer info bij LEIFpunt Kempen op 0477 20 88 03 - info@leifpuntkempen.be of op de website van LEIF
Laatste wilsbeschikking
Je kunt zelf bepalen wat er met je lichaam gebeurt na overlijden. Die keuze kan je laten vastleggen in de laatste wilsbeschikking, een document dat je kunt opvragen bij de dienst burgerzaken.
In de laatste wilsbeschikking kun je aangeven:
- of je kiest voor een begrafenis of een crematie
- welke bestemming je wil geven aan de as na crematie
- volgens welke levensbeschouwing de eventuele uitvaartplechtigheid moet worden gehouden
- in welke gemeente je laatste rustplaats zal zijn (in België of in het buitenland)
- of je een uitvaartcontract hebt
Bij elk overlijden gaat de gemeente na of de overledene een laatste wilsbeschikking heeft laten registreren. Het is altijd mogelijk om zelf wijzigingen aan je laatste wilsbeschikking in te dienen via een nieuwe aanvraag bij de dienst burgerzaken. Je nabestaanden kunnen niets veranderen aan de wilsbeschikking en moeten je laatste wil nakomen.
Wilsverklaring over orgaandonatie
In België is iedereen wettelijk gezien kandidaat-donor, tenzij je bij leven verzet aantekende. In de praktijk peilt men bij de nabestaanden naar de wens van de overledene. De nabestaanden kunnen dan nog weigeren. Er bestaat ook de mogelijkheid om je expliciet te registreren als kandidaat-donor, dan wordt je wens na overlijden sowieso gerespecteerd. Registratie kan de nabestaanden een emotioneel zware beslissing besparen.
Donatie menselijk lichaamsmateriaal na overlijden omvat 4 beslissingen:
• orgaandonatie voor transplantatie: organen van een donor na overlijden wegnemen voor transplantatie
• donatie van menselijk lichaamsmateriaal voor transplantatie: weefsels en cellen van een donor na overlijden wegnemen voor transplantatie
• donatie van menselijk lichaamsmateriaal voor de vervaardiging van geneesmiddelen: lichaamsmateriaal (organen, weefsels, cellen en alles wat daaruit kan worden gehaald) van een donor wegnemen om geneesmiddelen te maken
• donatie van menselijk lichaamsmateriaal voor onderzoek: lichaamsmateriaal (organen, weefsels, cellen en alles wat daaruit kan worden gehaald) van een donor wegnemen voor wetenschappelijk onderzoek, zonder menselijke toepassing.
Opgelet : dit soort donatie is verschillend van het afstaan van een lichaam aan de wetenschap (via de universitaire faculteiten geneeskunde) waar het lichaam integraal wordt afgestaan.
Voor elke beslissing kunnen 3 opties worden geregistreerd:
• uitdrukkelijke toestemming
• verzet
• intrekking van een eerdere wilsverklaring
Je beslissing in verband met orgaandonatie registreren, kan je doen bij de huisarts, bij de dienst burgerzaken of via www.mijngezondheid.be
Wilsverklaring over het schenken van je lichaam aan de wetenschap
Je kan je lichaam, na overlijden, ter beschikking stellen van de wetenschap. Je lichaam wordt dan gebruikt voor medisch-wetenschappelijk onderwijs en onderzoek.
Je doet dit door een handgeschreven gedateerde en door jou ondertekende verklaring op te stellen en die naar een universitaire instelling naar keuze te sturen.
Neem vooraf contact op met de universitaire instelling die je kiest want de nodige documenten en voorwaarden kunnen verschillen.